DE LUCHTMACHT MEI 1940

Bij de aanval in mei 1940 door Duitsland is de Duitse luchtmacht meer dan 328 vliegtuigen in dagen verloren, waarvan alleen al 220 JU52 transport vliegtuigen. Dit betrof 51% van de voor de aanval op Nederland ingezette toestellen van dat type. Die harde slag is de “Luftwaffe” nooit meer te boven gekomen. Het superieure gevoel was in een klap behoorlijk verstoord. Een deel werd door luchtafweer en een ander deel door luchtgevechten afgeschoten.
De Nederlandse “Luchtmacht” was niet zo groot en bij het uitbreken van de oorlog was de sterkte ongeveer 170 toestellen. Daarvan was een groot deel niet gevechtsklaar of inzetbaar, door ombouw en modificaties. De “Militaire Luchtvaart” had grofweg 125 toestellen inzetbaar.

RELATIE LUCHTMACHT CAVALERIE

De bemanningen bestonden voornamelijk uit reservepersoneel van de verschillende wapens en dienstvakken. Ze moesten, na de opleiding, om vaardigheden te behouden een bepaald aantal uren per maand vliegen, vandaar de bijnaam “de maandvliegers”. Alle Huzaren Regimenten waren vertegenwoordigd door onder andere:

Ritmeester der Cavalerie Wachtmeester Wachtmeester Wachtmeester Wachtmeester Korps Rijdende Artillerie Wachtmeester

J. Hoytema van Konijnenburg, van Dijk, P. Smits, Jorna, Willem Hateboer (Zie Epiloog), Jaap van Zuijlen

Jaap van Zuijlen werd geboren in Kampen op 4 januari 1912 en was de op een na jongste zoon uit een gezin van acht kinderen. Na zijn lagere school ging hij in de landbouw werken. Bij zijn keuring vroeg hij om te worden geplaatst bij de Huzaren.
Hij kwam in augustus 1932 op voor zijn dienstplicht en werd geplaatst bij het 1^e Eskadron van het Ie Regiment Huzaren te Amersfoort. Zijn Eskadrons Commandant was de Ritmeester Scheffer en zijn groepscommandant was Wachtmeester Van Noord.

Jaap van Zuylen als Wachtmeester.	Jaap van Zuylen als jong militair.

 
Jaap was klein van stuk, stevig gebouwd en pienter. Hij was, zo hij zelf zei, van “Calvinistische Huize” wat hij dan ook liet blijken.
Bovendien was hij een “doordouwer”. Zijn bijnaam was “portie worst”.
Door zijn uitzonderlijk gedrag viel hij op en werd aangemeld voor de Kaderschool Cavalerie. Hij kon goed leren en terwijl anderen blokten, ging hij “stappen”. Toch slaagde hij bij de besten. Ook was hij erg sportief en liep menig keer de “Vierdaagse”. Daarbij was er gezonde wedijver met Ritmeester Jhr. van der Goes, de eerste “Gouden Kruis” drager. Na afloop van zijn dienstplicht sloot hij een verbandakte als vrijwillig huzaar en werd aangesteld als beroepskorporaal. In november 1935 werd hij wederom geplaatst op de Kaderschool Cavalerie voor opleiding tot beroepswachtmeester en slaagde als nummer 2 van zijn klas. Per 1 juli 1936 werd hij op de wachtlijst als beroepswachtmeester geplaatst; als er plaats was zou hij die rang krijgen. Hij wilde meer uitdagingen en meldde zich aan voor de “Vliegdienst” in Soesterberg. Na een opleiding tot gevechtsvlieger werd hij ingedeeld bij de reserve.
Dat hield in dat hij een zogenaamde “maandvlieger” werd, en de rest van zijn tijd gewoon doorbracht bij het Ie Regiment Huzaren
Bij de “Algehele Mobilisatie” in augustus 1939 werd hij gedetacheerd bij het 1^e Luchtvaart Regiment de 1^e Jacht Vliegerafdeling (1JaVa), in de rang van wachtmeester-vlieger.

Op 24 april 1940 is Jaap getrouwd met Heleen Lammers uit Aalten.
Begin april werd 1JaVa, onder commando van Res Kapitein H.M. Schmidt-Crans, verplaatst naar Vliegkamp “de Kooy” bij den Helder, waar Jaap met zijn gezin ook ging wonen.

Vanaf 1938 was de Fokker D-XXI beschikbaar.
Een laagdekker, vast landingsgestel en in elke vleugel links en rechts 2 maal een M36 mitrailleur. Deze mitrailleurs vuurden buiten het schroefvlak. Maximum snelheid 440 km/uur en een bereik van 950 km. Ondanks de mindere snelheid was het toestel erg wendbaar.
Op de motorkap stonden 3 rennende witte muizen indachtig de lijfspreuk van de afdeling “Zet hem op witte muizen”. Als antwoord kwam dan “Schoenen met punten schept vreugde in het leven”. (zie ook Epiloog).

DE INZET
Elf vliegtuigen van het Type Fokker D-XXI van 1JaVa, genummerd
214, 218, 219, 221, 223 (Jaap van Zuijlen), 233, 234, 240, 241, 242 en 244.
Ze waren ingedeeld in drie patrouilles van 3 toestellen en een van 2 toestellen.
Jaap van Zuijlen vormde met Wim Hateboer onder bevel van reserve tweede Luitenant Bram van de Stok een team.
Alleen het toestel van de commandant had radio verbinding. In de nacht van 9 op 10 mei 1940, bij het inwinnen van gegevens en informatie werd duidelijk dat er van alles gaande was, maar ze kregen opdracht af te wachten.
Even voor 04.00 uur werd bij een sitrep-aanvraag duidelijk dat Vliegkamp “Waalhaven” werd/was aangevallen. Dit bracht de Kapitein Schmidt-Crans ertoe, op eigen initiatief, te besluiten de toestellen te laten starten en om 03.59 uur waren alle toestellen in de lucht. Rondcirkelend op een hoogte van 1500 meter namen zij veel rook waar in de omgeving van Vliegkamp “de Vlijt” op Texel en “Bergen”.
Om 04.10 uur kreeg Luitenant Van der Stok melding over een Heinkel 111 op 3.000 meter boven Vliegkamp “de Kooy”. Hij zette met de 234, 223 (Jaap van Zuylen) en de 244 de aanval in, maar de vijand week uit in zuidelijk richting.
De commandant zette de achtervolging niet door en gaf een teken aan de beide anderen hem te volgen. Alleen Willem Hateboer volgde het bevel op en Jaap van Zuijlen bleef de Duitse bommenwerper volgen tot boven de Wassenaarsche Slag.
Daar werd hij rond 04.35 uur neergeschoten door twee Heinkel H 111, waarbij zijn toestel (223) werd vernield en Jaap sneuvelde.

Het wrak in de duinen bij Wassenaarsche Slag (de 223).	Delen van het wrak zijn door de Duitsers gebruikt om het graf in te richten.

 
Door de Duitsers is hij aanvankelijk eerst begraven bij de wrakstukken van zijn toestel in de duinen.
Later is hij in de omgeving door de Duitsers herbegraven, waarbij ze delen van het wrak als markering gebruikten. Nog later is hij bijgezet op het Militaire Ereveld “de Grebbeberg”.

EPILOOG
Het Cavalerie aspect van dit verhaal betreft niet alleen de wachtmeester Jaap van Zuijlen, die vlieger werd en sneuvelde.
Iedere Cavalerist (was) is bekend met het Cavalerie Schiet Kamp “de Vliehors”.
Het CSK Vlieland was in “co use” met de KLU. De KLU was daar reeds aanwezig sinds 1948 en de Cavalerie kwam er pas testen in 1953.
De KLU had dus reeds zijn “Range CORNFIELD” met een onderdeelsembleem wat stond aan de ingang van het CSK. Dat bestond uit een wapenschild met daarop een cirkel met opschrift:
“zittende witte muizen en versleten schoenen gescheiden door de vlag van Vlieland; (groen wit)”

“Zet hem op witte muizen.” “Schoenen met scherpe punten schept vreugde in het leven.”	CSK “de Vliehors” KLU Detachement Vlieland.

 
Het was een ode aan 1JaVa door de Commandant van het KLU deel, “Range CORNFIELD”, de oud vlieger Willem Hateboer!, die daar toen de scepter zwaaide.
Deze (oud) Commandant van het KLU detachement op Vlieland was die vlieger geweest in datzelfde squadron als wachtmeester-vlieger Jaap van Zuijlen.
Sterker hij heeft hem als laatste gezien vlak voordat Jaap sneuvelde.
Overigens is de naam Jan Lintzel, vlieger op een Fokker D-XXI, Engelandvaarder, eerste vlieger op de “Gloster Meteor” en basiscommandant KLU Det “Vliehors” ook niet ook niet vreemd bij veel Cavaleristen. Hij behoorde eveneens tot het contingent Oorlogsvliegers. Wachtmeester Vlieger Jaap van Zuylen was een man die het gevaar niet schuwde, sportief en plichtsgetrouw, een voorbeeld voor velen.
Dat hij ruste in vrede. “Door het Juiste te doen Vreest Gij Niemand”. Hans Steenmetz,
Ritmeester (bd) der Cavalerie.
maart 2013/2015.

Bronnen:
– Aaldert Goossens (neef) , – Wij Huzaren feb 1972., – OGS , – 50 jaar Range “Cornfield”, – (www.bhummel.dds.nl), Tanksporen op de Hors, en andere sites.

Auteur: Ritmeester der Cavalerie (bd) Hans Steenmetz’
mei 2016